Terapia widzenia
Wzrok i widzenie
Mało kto z nas zdaje sobie sprawę, że widzenie to nie tylko dobra ostrość wzroku. Wzrok to zdolność do odbierania bodźców świetlnych a widzenie jest wyuczonym procesem, który pozwalam mózgowi efektywnie gromadzić i wykorzystywać informacje płynące z oczu. Widzenie składa się z ponad 20 zdolności i tylko jedną z nich jest ostrość. Pozostałe to m.in. skoordynowana współpraca obu oczu w zakresie m.in. płynnych ruchów śledzących, sakadowych, wergencyjnych, zdolność do adekwatnego akomodowania, percepcji wzrokowej…
Proces widzenia jest więc skomplikowany a problemy z jego zaburzeniem różnorakie. Funkcjonalnymi zaburzeniami (dysfunkcjami) tego procesu zajmuje się terapia widzenia.
Czym jest Optometryczna Terapia Widzenia (Optometric Vision Therapy – OVT)?
Prawidłowe funkcjonowanie procesów wzrokowych to nie tylko pełna ostrość wzroku każdego oka oddzielnie ale również widzenie obuoczne, brak zeza ukrytego oraz niedowidzenia.
U niektórych dzieci wrodzone wady wzroku, zez lub inne choroby oczu upośledzają rozwój tych procesów. Konsultacja okulistyczna, dobór okularów, leczenie choroby to podstawa którą należy czasem uzupełnić o właśnie OVT.
Tak jak w ortopedii oczywistą kontynuacją leczenia jest rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty tak wyszkolony optometrysta może pomóc w usprawnieniu procesów wzrokowych.
Warto wiedzieć, że funkcjonowanie układu wzrokowego ustala się w pierwszych kilku latach życia. Zaniedbania w tym okresie mogą skutkować trwałym i nieuleczalnym niedowidzeniem lub brakiem pewnych funkcji wzrokowych. Wprawdzie OVT stosuje się również u dużo starszych dzieci a nawet u dorosłych jednak pewnych rzeczy niedopilnowanych w pierwszym okresie życia nie da się później nadrobić.
Optometryczna terapia widzenia pomaga w usprawnianiu procesu widzenia w sytuacji:
- zaburzenia widzenia obuocznego (zezy jawne i ukryte)
- zaburzenia stereopsji
- niedowidzenie (tzw. leniwe oko)
- dysfunkcje akomodacji
- dysfunkcje okulomotoryczne (ruchów oczu)
- stan przed i po zabiegu korekcji zeza
- niespecyficzne problemy z nauką, czytaniem, koncentracją
- usprawnianie specjalnych funkcji wzrokowych np. w sporcie
Jeśli u dziecka występuje:
- zez, czyli stałe lub okresowe uciekanie któregoś z oczu (okresowe uciekanie oka może pojawiać się u dziecka do ok. 6 m.ż., jeśli jednak oko jest stale w zezie,powinniśmy niezwłocznie udać się do specjalisty; okresowe uciekanie oka po 6 m.ż. jest niepokojącym objawem i wymaga wizyty u specjalisty)
- przymykanie któregoś z oczu w pełnym słońcu
- częste mrużenie lub pocieranie oczu
- przybliżanie się do oglądanych przedmiotów, telewizora lub czytanych treści
- szybkie męczenie się przy pracy z bliska, niechęć do czytania, bóle głowy przy czytaniu/nauce
- oczopląs
- jeśli dziecko przeszło zabieg usunięcia zaćmy wrodzonej,
- ma obniżoną ostrość wzroku w jednym lub obojgu z oczu
- zauważasz inne niepokojące Cię objawy związane z układem wzrokowym
należy wtedy umówić się na wizytę u okulisty lub optometrysty, który zajmuje się diagnozą zaburzeń widzenia obuocznego i terapią wzrokową. Jeśli optometrysta oceni, że sytuacja wymaga interwencji okulisty skieruje nas do lekarza.
Każdy przypadek jest inny, więc po badaniu okulistycznym lekarz okulista może również skierować nas do optometrysty który oceni funkcje układu wzrokowego takie jak wada refrakcji, ostrość wzroku, widzenie obuoczne, ustawienie gałek ocznych względem siebie (zez ukryty, zez jawny, foria), tłumienie, stereopsja, zakresy wergencji i sprawność wergencji, ruchy gałek ocznych, sprawność akomodacji, stan fiksacji itp.
Współpraca między okulistami i optometrystami jest gwarancją, że leczenie będzie pełne i adekwatne. W naszej firmie łączymy doświadczenia okulistów i optometrystów aby nie zaniedbać niczego co może decydować o sukcesie w leczeniu.
Elementem terapii są ćwiczenia domowe i gabinetowe. Jeżeli dziecko zostało objęte gabinetową terapią wzrokową, odbywa się ona z reguły raz w tygodniu, czasami raz na dwa tygodnie. W zależności od diagnozy oraz wieku dziecka, czas jaki poświęcamy na ćwiczenia w domu jest różny, jednak z reguły nie przekracza 20 min dziennie; ćwiczenia wykonujemy bądź codziennie bądź kilka razy w tygodniu. Niektóre zaburzenia można leczyć wyłącznie ćwiczeniami domowymi. Systematyczność i współpraca rodziców decyduje o powodzeniu terapii.
Terapie wzrokowe nie są w naszym kraju refundowane przez NFZ. Cena całego procesu będzie się różnić w zależności od diagnozy, czasu, ilości koniecznego do ćwiczeń sprzętu jednak nie są to kwoty przekraczające możliwości przeciętnej rodziny. O dokładne informacje prosimy zwrócić się bezpośrednio do specjalisty konsultującego dziecko.
W zależności od problemu wzrokowego terapia trwa od kilku miesięcy (np. zaburzenia ruchów oczu czy akomodacji) do nawet kilku lat (np. zez). Terapia prowadzona jest etapami. Optometrysta indywidualnie prowadzi każdego pacjenta, przerwy w terapii mogą trwać nawet rok, pod warunkiem, że będziemy stawiać się na wizytach kontrolnych, na których specjalista upewni się, czy nie następuje regres.
Kontrole efektu przeprowadzamy z reguły co kilka miesięcy.
W OVT wykorzystujemy rozmaite pomoce oraz urządzenia takie jak:
- berneloskop,
- wektogramy np. do ćwiczeń fuzji czy zakresów wergencji.
- sznurek Broca
- soczewki
- pryzmaty
- specjalne interaktywne programy komputerowe
i wiele innych.
Niektóre z narzędzi wypożyczane są do domu pacjenta i tam wykorzystywane podczas ćwiczeń.